Οι πλαστικές εγχειρήσεις κατατάσσονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Αυτές είναι οι αισθητικές (aesthetic) και οι επανορθωτικές (reconstructive). Οι αισθητικές, οι οποίες λέγονται και κοσμητικές, πραγματοποιούνται με σκοπό να εμφανιστεί ένα άτομο μετά την επέμβαση πιο όμορφο, πιο νέο, ελκυστικό και επιθυμητό.
Οι επανορθωτικές γίνονται με σκοπό να αποκαταστήσουν τις σωματικές βλάβες και δυσμορφίες, οι οποίες είτε υπάρχουν εκ γενετής, είτε προήλθαν από ασθένεια, ατύχημα ή μετά από αφαίρεση όγκου. Στις μέρες μας, από το σύνολο των πλαστικών εγχειρήσεων, αισθητικών ή επανορθωτικών, οι μισές αφορούν στο πρόσωπο.
"Το να νιώσει κάποιος την ανάγκη να κάνει αισθητική πλαστική επέμβαση, πηγάζει από την ένστικτη τάση του ανθρώπου να αρέσει στο περιβάλλον του και να είναι επιθυμητός. Δηλαδή πηγάζει από τη μορφή και εικόνα, την οποία θα ήθελε να εμφανίζει προς τα έξω. Αυτό δηλώνει ότι ο ίδιος δεν είναι ευχαριστημένος με αυτό που ήδη είναι και θα ήθελε να δείχνει διαφορετικός, δηλαδή πιο όμορφος, πιο νέος, πιο αδύνατος, πιο ελκυστικός, πιο λαμπερός, πιο επιθυμητός".
Από το βιβλίο "ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ - ΡΙΝΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΩΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ" του Dr. med. B. Παυλιδέλη.
Tο γεγονός αυτό αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λόγους, οι οποίοι δημιούργησαν τα τελευταία χρόνια την ανάγκη εξειδίκευσης των ειδικών στην Πλαστική Xειρουργική Προσώπου. Στη συνέχεια παρουσιάζονται συνοπτικά οι πιο συχνές αισθητικές ή επανορθωτικές πλαστικές εγχειρήσεις προσώπου, οι οποίες πέραν της ρινοπλαστικής και της πλαστικής διόρθωσης των αφεστώτων ώτων - ωτοπλαστικής, αποτελούν εγχειρήσεις εξειδίκευσης του χειρουργού Ωτορινολαρυγγολόγου στην Πλαστική Xειρουργική Προσώπου.
Tα τελευταία χρόνια στα πλαίσια της πλαστικής χειρουργικής, ένα σύνολο αισθητικών/κοσμητικών παρεμβάσεων στο πρόσωπο, πραγματοποιείται με διάφορα ενέσιμα υλικά (fillers), αυτογενή (π.χ. λίπος από το ίδιο άτομο) ή ετερογενή (π.χ. υαλουρονικό οξύ), καθώς και με χρήση ενέσιμης βουτιλιδικής τοξίνης. Όλες αποσκοπούν στην εξάλειψη ρυτίδων, καθώς και στην ανανέωση της εμφάνισης του προσώπου.
Η αναζήτηση της ομορφιάς, παράλληλα με την πρόκληση ελκυστικότητας και τη διεκδίκηση επιθυμίας, αποτελεί διαχρονική ψυχική ανάγκη του ανθρώπου. Έτσι, από την αρχαιότητα και διαμέσου των αιώνων η ομορφιά λατρεύτηκε σε όλους τους πολιτισμούς. Για τους αρχαίους Έλληνες η ομορφιά ήταν δώρο των θεών. Ήξεραν να τη θαυμάζουν και να τη λατρεύουν, αλλά παράλληλα είχαν πλήρη συνείδηση για το πόσο εφήμερη μπορεί να είναι. H λατρεία αυτή για το όμορφο ανθρώπινο σώμα και κυρίως για το ωραίο πρόσωπο, εκφράστηκε παγκοσμίως με όλες τις μορφές της τέχνης. Στην εποχή μας ακμάζει η βιομηχανία της ομορφιάς και στηρίζεται στην προσδοκία βελτίωσης της εμφάνισης, της οποίας τα θετικά αποτελέσματα είναι φανερά και κοινωνικά αποδεκτά.
Παράλληλα η ιατρική επιστήμη με την εξέλιξη των μεθόδων και τεχνικών της πλαστικής χειρουργικής, έχει πετύχει εκπληκτικά άλματα στην επιδίωξη και πραγματοποίηση ωραίας εμφάνισης του σώματος και ιδιαιτέρως του προσώπου.
Το σχήμα και το μέγεθος της μύτης εμφανίζονται με πάρα πολλές μορφές. Για το ζήτημα αυτό υπάρχουν γνωστές λεπτομερείς αναφορές ανθρωπολόγων, φυσιογνωμιστών, δημιουργών καλλιτεχνών και φυσικά πλαστικών χειρουργών. Έτσι μέχρι σήμερα έχουν παρουσιαστεί από ειδικούς διάφορες αξιοσημείωτες αναλύσεις και ταξινομήσεις σχήματος μυτών.
Έργο του Peter Schoenmann
The Metropolitan Museum of Art, New York, USA
Κατά τον Σεσίλ Μπίτον, το διάσημο φωτογράφο των αστέρων του κινηματογράφου και πολλών πολιτικών και εστεμμένων, η ομορφιά είναι η πιο σημαντική λέξη στο λεξικό. Στις προηγμένες κοινωνίες υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι διαθέτουν για την ομορφιά τους ίσως περισσότερα και από την εκπαίδευση.
Κατά τον Σεσίλ Μπίτον, το διάσημο φωτογράφο των αστέρων του κινηματογράφου και πολλών πολιτικών και εστεμμένων, η ομορφιά είναι η πιο σημαντική λέξη στο λεξικό.
Eπιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι η ωραία εμφάνιση συμβάλλει σημαντικά για να επιτύχει κανείς στη ζωή του. Σχεδόν πάντα οι ωραίοι έχουν πλεονεκτήματα και κερδίζουν περισσότερα χρήματα. Δάσκαλοι, αστυνομικοί και δικαστές είναι επιεικέστεροι στους ομορφότερους.
Έρευνα που έγινε από τον καθηγητή Barry Harper του Πανεπιστημίου Guildhall του Λονδίνου, σε 11.000 Βρετανούς άνδρες και γυναίκες 33 ετών, έδειξε ότι άτομα που χαρακτηρίζονται μη ελκυστικά κερδίζουν κατά μέσο όρο 13% λιγότερα χρήματα από ό,τι οι ωραίοι. Άλλη έρευνα σε 300 διαφημιστικές εταιρείες στις Κάτω Χώρες βεβαίωσε ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ εμφάνισης, υψηλού εισοδήματος και επαγγελματικής ανέλιξης. Παρόμοιες έρευνες αποδεικνύουν ότι παχύσαρκες γυναίκες σε θέσεις υπαλλήλων ή γραμματέων έχουν μειωμένες αποδοχές σε ποσοστό πάνω από 5% απ' ότι οι καλλίγραμμες συνάδελφοί τους. Tέλος υπάρχουν πολλές μαρτυρίες δικηγόρων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι ποινές στα δικαστήρια σε κατηγορούμενους που χαρακτηρίζονται συμπαθείς ή ωραίοι είναι μέχρι και 20% ελαφρότερες.
Έρευνα που έγινε από τον καθηγητή Barry Harper του Πανεπιστημίου Guildhall του Λονδίνου, έδειξε ότι άτομα που χαρακτηρίζονται μη ελκυστικά κερδίζουν κατά μέσο όρο 13% λιγότερα χρήματα από ό,τι οι ωραίοι.
Eάν ένας ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε εγχείρηση χολοκυστεκτομής, είναι πολύ ενδιαφέρον ο χειρουργός του να γνωρίζει λίγα για την ψυχολογική του κατάσταση, αλλά αυτή η πληροφορία δεν πρόκειται να αλλάξει την απόφαση του χειρουργού, ώστε να μην τον χειρουργήσει. Επίσης, ένα άτομο π.χ. με οξεία σκωληκοειδίτιδα πρέπει να χειρουργηθεί επειγόντως, ασυζητητί.
Aντιθέτως, κάθε άτομο το οποίο δεν είναι ευχαριστημένο με το σχήμα, τη μορφή, το μέγεθος ή τη γενικότερη εμφάνιση π.χ. της μύτης του δε χρειάζεται απαραιτήτως ρινοπλαστική.
Tα παραπάνω σημαίνουν ότι οι ιατρικές πράξεις, οι οποίες πραγματοποιούνται με στόχο να σωθεί η ζωή ενός αρρώστου, σε καμία περίπτωση δεν εξαρτώνται από την ψυχική υγεία και ισορροπία του. Η πραγματικότητα όμως διαγράφεται τελείως διαφορετική για χειρουργούς, οι οποίοι έχουν να κάνουν με υγιή άτομα, τα οποία επιθυμούν να υποστούν μία επιλεγμένη αισθητική πλαστική εγχείρηση, όπου η απόφαση για την πραγματοποίησή της λαμβάνεται αποκλειστικά με πρωτοβουλία του ίδιου του ατόμου. Εδώ ο στόχος είναι ή ορθότερα οφείλει να είναι, η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου, καθώς και η ψυχολογική στήριξη, η ενίσχυση και θωράκισή του, όλα πολυτιμότατα και καθόλου παραβλέψιμα αγαθά στη σημερινή εξελιγμένη κοινωνία μας.
Oι ενδιαφερόμενοι για αισθητική πλαστική επέμβαση, ωθούνται από κίνητρα, τα οποία τους οδηγούν τελικά στο χειρουργείο, μαζί όμως και με κρυφές προσδοκίες, οι οποίες μπορεί να είναι από σαφώς ρεαλιστικές μέχρι και οι πλέον απίθανες. Έτσι παρουσιάζονται υποψήφιοι να χειρουργηθούν, άτομα με ψυχοπαθολογία, η οποία διακυμαίνεται από την απόλυτη ψυχική ισορροπία μέχρι την ψύχωση και τις εμμονές.
Oι ενδιαφερόμενοι για αισθητική πλαστική επέμβαση, ωθούνται από κίνητρα, τα οποία τους οδηγούν τελικά στο χειρουργείο, μαζί όμως και με κρυφές προσδοκίες, οι οποίες μπορεί να είναι από σαφώς ρεαλιστικές μέχρι και οι πλέον απίθανες.
Για τους λόγους αυτούς, ο αισθητικός πλαστικός χειρουργός οφείλει να μάθει να ακούει πολύ προσεκτικά τον ενδιαφερόμενο και να καταγράφει λεπτομερώς τις επιθυμίες του. Πρωτίστως όμως θα πρέπει να εκπαιδευτεί και να αποκτήσει εμπειρία, ώστε να είναι ικανός να διακρίνει, να διαχωρίζει και να χειρουργεί ανάλογα με τα κίνητρα και τις προσδοκίες, τα οποία οδήγησαν τον ενδιαφερόμενο στο ιατρείο του.
Tα κίνητρα και οι προσδοκίες αναμφίβολα αποτελούν βασική και απολύτως καθοριστική αφετηρία, ώστε ένα άτομο να αναζητήσει να κάνει μία συγκεκριμένη αισθητική πλαστική επέμβαση. Για παράδειγμα, η κυρία με καμπουρωτή άσχημη μύτη, στέλεχος κάποιας εταιρείας, η οποία φιλοδοξεί να έχει λαμπρή επαγγελματική ανέλιξη, θα είναι χωρίς αμφιβολία ευχαριστημένη μετά από επιτυχημένη ρινοπλαστική. Aν όμως η κυρία αυτή στηρίξει πάνω στη ρινοπλαστική τη φιλοδοξία της να γίνει γενική διευθύντρια στην εταιρεία της, είναι πολύ πιθανό να απογοητευθεί από την απολύτως επιτυχημένη ρινοπλαστική, την οποία υπέστη, επειδή δεν πέτυχε το στόχο της. Aυτό αναγκάζει τον πλαστικό χειρουργό να προσπαθεί κατά τη διάρκεια των προεγχειρητικών συζητήσεων, τις οποίες αναμφίβολα θα έχει με τον κάθε υποψήφιο ή υποψήφια, να μάθει όσο γίνεται περισσότερα για τα κίνητρα και τις προσδοκίες του. Τότε θα μπορέσει ο χειρουργός να παρουσιάσει στον υποψήφιο ή την υποψήφια, τι ακριβώς θα καταφέρει να διασφαλίσει μετά την επιτυχημένη πλαστική επέμβαση και τι όχι, καθορίζοντας με σαφήνεια τη θέση ισορροπίας μεταξύ επιθυμητού και εφικτού. Βεβαίως το να προσδιορισθούν τα πραγματικά κίνητρα κάθε ενδιαφερόμενου δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Είναι όμως πολύ ευκολότερο να αποκαλυφθούν οι προσδοκίες του.
Aπό τη διεθνή βιβλιογραφία αντλούνται κάποιες πολύ βασικές απόψεις, πάνω στη δυναμική των κινήτρων και προσδοκιών για την πραγματοποίηση αισθητικών πλαστικών επεμβάσεων, τις οποίες απόψεις μπορώ να επιβεβαιώσω με βάση την 30ετή εμπειρία μου πάνω στις αισθητικές πλαστικές εγχειρήσεις στη Γερμανία και την Ελλάδα, όπως:
Πριν πούμε εδώ οτιδήποτε, είναι αναγκαίο να ορίσουμε την έννοια φυσιολογική εμφάνιση. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι φυσιολογική εμφάνιση είναι εκείνη, η οποία δεν προκαλεί και δεν διαταράσσει το βλέμμα της πλειονότητας των συνανθρώπων μας, όταν αυτό πέσει επάνω της. Η μορφή κάθε ατόμου και η εικόνα του προς τα έξω είναι μοναδική. Όταν αυτά αποκλίνουν θετικά από τη φυσιολογική εμφάνιση έλκουν το βλέμμα και την προσοχή των συνανθρώπων του. Τότε το βλέμμα ζωηρεύει, λάμπει και εκφράζει αγαλλίαση και απόλαυση από τη θέα. Αυτό γίνεται αμέσως αντιληπτό από το άτομο, το οποίο εκτίθεται στη θέα και δημιουργούνται σ' αυτό ευχάριστα συναισθήματα.
Όταν όμως η μορφή και εικόνα προς τα έξω ενός ατόμου αποκλίνουν αρνητικά από τη φυσιολογική εμφάνιση, το άτομο αυτό γίνεται τότε στόχος συνεχούς παρατήρησης από τους άλλους και τον κοιτάζουν με βλέμμα, το οποίο εκφράζει λύπη και ακτινοβολεί αποστροφή. Αυτά δημιουργούν δυσάρεστα συναισθήματα στο άτομο, το οποίο εκτίθεται στη θέα και επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική του διάθεση. Τέτοια δυσάρεστα συναισθήματα είναι π.χ. ντροπή, αίσθημα κατωτερότητος, απομόνωση, καθώς επίσης και μία σειρά από άλλες αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Το να νιώσει κάποιος την ανάγκη να κάνει αισθητική πλαστική επέμβαση, πηγάζει από την ένστικτη τάση του ανθρώπου να αρέσει στο περιβάλλον του και να είναι επιθυμητός. Δηλαδή πηγάζει από τη μορφή και εικόνα, την οποία θα ήθελε να εμφανίζει προς τα έξω. Αυτό δηλώνει ότι ο ίδιος δεν είναι ευχαριστημένος με αυτό που ήδη είναι και θα ήθελε να δείχνει διαφορετικός, δηλαδή πιο όμορφος, πιο νέος, πιο αδύνατος, πιο ελκυστικός, πιο λαμπερός, πιο επιθυμητός κλπ. Αν για παράδειγμα σε ένα άτομο η μύτη ή τα αυτιά ή το πηγούνι ή τα μαλλιά του είναι διαφορετικά από ό,τι τα φαντάζεται ή από ό,τι θα τα ήθελε, ίσως να αισθανθεί μειονεκτικά στον χώρο εργασίας και τον κοινωνικό του περίγυρο.
Το να νιώσει κάποιος την ανάγκη να κάνει αισθητική πλαστική επέμβαση, πηγάζει από την ένστικτη τάση του ανθρώπου να αρέσει στο περιβάλλον του και να είναι επιθυμητός.
Σκεφθείτε πόσο επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά, την ψυχολογία του καθενός μας ένα κομπλιμέντο, μία υποτιμητική παρατήρηση, ένας εμφανής θαυμασμός ή κάποια περιφρόνηση, όταν αυτά αναφέρονται στη σωματική μας διάπλαση. Έτσι αναγκάζεται κάποιος, λόγω της ψυχολογικής πίεσης που ενδεχομένως του ασκεί το περιβάλλον του, να πάρει αποφάσεις για τη βελτίωση της εμφάνισής του. Βέβαια αυτό το άτομο θα πρέπει να γνωρίζει ότι βελτίωση της εμφάνισής του σημαίνει την εξάλειψη κάποιας συγκεκριμένης δυσμορφίας και όχι την επίλυση κάθε ψυχολογικού προβλήματος, το οποίο ενδεχομένως υπάρχει. Σε αντίθετη περίπτωση αυτό το άτομο δε χρειάζεται μόνο πλαστικό χειρουργό, αλλά πρωτίστως ψυχίατρο.
Στη σημερινή μοντέρνα κοινωνία μας, προσανατολισμένη στη νεότητα, διαπιστώνουμε ότι το επάγγελμα, η επαγγελματική εξέλιξη και το εισόδημα, εξαρτώνται βεβαίως από τη μόρφωση, το χαρακτήρα, την εμπειρία και την ικανότητα του ατόμου, αλλά σε μεγάλο βαθμό και από την εμφάνιση και την ηλικία του.
Ακόμη, πολλοί άνθρωποι μεσήλικες ή και μεγαλύτεροι διάγουν ζωή με ευρύτατη δραστηριότητα από κάθε άποψη. Μετέχουν σε σπορ, γυμναστική, αερόμπικ, οδοιπορία και άλλες φυσικές δραστηριότητες, οι οποίες διατηρούν το κορμί τους εύρωστο και νεανικό, έτσι ώστε ένα γηρασμένο πρόσωπο να μην τους ταιριάζει. Και βεβαίως το αμείλικτο και αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου, η επίδραση της βαρύτητας επάνω στο δέρμα, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως επίσης και κάποιο ατύχημα ή ασθένεια στο παρελθόν, φέρνουν μαζί τους αρκετές απρόβλεπτες βλάβες, οι οποίες μειώνουν την εικόνα του σώματος του ατόμου προς τα έξω και το κατεβάζουν ψυχολογικά. Όλα αυτά και ακόμη ένα πλήθος τελείως ιδιαίτερα προσωπικών παραγόντων, κάνουν απολύτως κατανοητή την επιθυμία πολλών συνανθρώπων μας, όχι μόνο να αισθάνονται, αλλά και να δείχνουν νεότεροι.
Η ανάκτηση της νεότητας έχει μπει δυναμικά στον πολιτισμένο κόσμο και αποτελεί συχνά στόχο ζωής, αφού ανεβάζει ψυχολογικά το άτομο.
Η ανάκτηση της νεότητας έχει μπει δυναμικά στον πολιτισμένο κόσμο και αποτελεί συχνά στόχο ζωής, αφού ανεβάζει ψυχολογικά το άτομο. Η επιδίωξη της καλύτερης δυνατής εικόνας του σώματός μας προς τα έξω ταυτίζεται συνήθως με αυτή, την οποία είχαμε όταν ήμασταν νεότεροι. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει γύρισμα του ρολογιού μερικά χρόνια πίσω. Βεβαίως, εάν πρόκειται για κάποιο εκ γενετής άσχημο στοιχείο του σώματος, τότε η καλύτερη εικόνα του σώματος προς τα έξω επιτυγχάνεται με την αποκατάσταση της φυσιολογικής του εμφάνισης. Η αισθητική, καθώς επίσης και η επανορθωτική πλαστική χειρουργική, με τις εξελιγμένες επιστημονικές δεξιότητες και τεχνικές, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα που μας παρέχουν τα τελευταία χρόνια, είναι αναμφίβολα αρωγός και συμπαραστάτης του ανθρώπου σε αυτόν τον απόλυτα δικαιολογημένο στόχο του.
Ομιλία του Dr. med. B. Παυλιδέλη με θέμα “Αφεστώτα ώτα - Ωτοπλαστική - How I do it ?”, Αθήνα, 27 Mαίου 2023
Ο Dr. med. Β. Παυλιδέλης, εκπαιδευτής στη Ρινοπλαστική. Ιατρική Σχολή Δημοκρίτειου Πανεπ. Θράκης, Αλεξανδρούπολη, Ιανουάριος 2022
Εκπαίδευση στη Ρινοπλαστική 2022 Ιατρική Σχολή Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, ΩΡΛ Κλινική, Διιδρυματικό, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
Ο Dr. med. B. Παυλιδέλης, ομιλητής για Ρινοπλαστική σε Διεθνή Συνέδρια της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Πλαστικής Χειρουργικής Προσώπου
Ωτοπλαστική 2022: Ο Dr. med. B. Παυλιδέλης, ομιλητής στο Συνέδριο της Πανελλήνιας ΩΡΛ Εταιρείας, Θεσσαλονίκη
